Hoán dụ là gì? Có mấy kiểu hoán dụ? Phân biệt ẩn dụ và hoán dụ

Hoán dụ là gì? Để một bài văn miêu tả tốt, sống động và hấp dẫn người đọc, chúng ta cần chú ý đến việc sử dụng các biện pháp ngôn từ. Trong chương trình ngữ văn lớp 6, có bốn biện pháp ngôn từ thường được sử dụng, đó là: so sánh, nhân hóa, ẩn dụ và hoán dụ. Trong số bốn biện pháp trên, phép hoán dụ thường khó và ít được học sinh sử dụng. Phép hoán dụ là một trong những biện pháp ngôn từ phổ biến trong văn học. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về phép hoán dụ và biết cách sử dụng nó một cách thành thạo và hiệu quả nhất. Vì vậy, hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về phép hoán dụ dưới đây.

Bạn đang xem: Hoán dụ là gì? Có mấy kiểu hoán dụ? Phân biệt ẩn dụ và hoán dụ

Hoán dụ là gì

Hoán dụ là việc sử dụng tên gọi của một sự vật, hiện tượng để chỉ tên một sự vật, hiện tượng khác dựa trên sự tương đồng giữa chúng. Điều này khiến cho diễn đạt trở nên sống động và hấp dẫn hơn.

Quy trình phân tích phép hoán dụ:

Bước 1: Nêu tên và hình thức của phép hoán dụ được sử dụng.

Bước 2: Xác định các từ và hình ảnh hoán dụ được sử dụng.

Bước 3: Nêu rõ hiệu quả của phép hoán dụ trong câu văn/bài thơ.

Có bao nhiêu loại hoán dụ

Có bốn hình thức hoán dụ sau:

• Lấy bộ phận để chỉ toàn thể.
• Lấy sự vật chứa đựng để chỉ sự vật bị chứa đựng.
• Lấy đặc điểm của sự vật để chỉ các sự vật khác.
• Lấy vật cụ thể để chỉ trừu tượng, vô hình.

Hãy xem lại ý nghĩa của so sánh.

Ví dụ về hoán dụ

Ví dụ: Hùng chính là một chân sút xuất sắc trong đội tuyển.

Trong ví dụ này, hình ảnh hoán dụ “chân sút” được sử dụng để chỉ cầu thủ bóng đá. Đây là một dạng hoán dụ lấy bộ phận của sự vật để chỉ toàn thể.

Xem thêm : Lav splitter là gì

Ví dụ: Vy là lớp trưởng được cả lớp yêu quý, trân trọng.

Trong ví dụ này, hình ảnh hoán dụ “cả lớp” được sử dụng để chỉ thành viên trong tập thể lớp. Đây là một dạng hoán dụ lấy sự vật chứa đựng để chỉ sự vật bị chứa đựng.

Ví dụ: Người già tiễn người trẻ.

Trong ví dụ này, hình ảnh hoán dụ “người già” được sử dụng để chỉ người cao tuổi, còn “người trẻ” được sử dụng để chỉ những người trẻ tuổi. Đây là một dạng hoán dụ lấy đặc điểm của sự vật để chỉ sự vật khác.

Ví dụ: Một cây chẳng làm nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

Trong ví dụ này, hình ảnh hoán dụ “một cây” được sử dụng để chỉ một cái gì đó đơn lẻ, còn “ba cây” được sử dụng để chỉ sự đoàn kết của nhiều người. Đây là một dạng hoán dụ lấy vật cụ thể để chỉ trừu tượng.

Hãy xem lại ý nghĩa của phương pháp biểu đạt.

Phân biệt ẩn dụ và hoán dụ

Cả ẩn dụ và hoán dụ đều liên tưởng sự vật, hiện tượng này với sự vật, hiện tượng khác dựa trên sự liên tưởng. Tuy nhiên, cách phân loại ẩn dụ và hoán dụ cho thấy hai phương pháp này có bản chất khác nhau vì cơ sở để liên tưởng của chúng là hoàn toàn khác nhau.

• Phép ẩn dụ dựa trên mối quan hệ tương đồng giữa những điểm chung. Điều này có nghĩa là ta sử dụng B thay vì A vì giữa A và B có những điểm tương đồng. Ở đây, A và B là hai đối tượng hoàn toàn khác nhau. Ví dụ: “Thuyền đi để bến đợi chờ, tình đi nghĩa ở bao giờ quên nhau” => Thuyền: hình ảnh ẩn dụ chỉ người đi xa, bến: hình ảnh ẩn dụ chỉ người ở lại. Giữa thuyền và bến, người đi và người ở lại có mối quan hệ tương đồng.
• Phép hoán dụ liên tưởng giữa sự vật và hiện tượng. Nói cách khác, mối quan hệ giữa A và B rất gần gũi. Khi nói về A, ta sẽ nghĩ ngay đến B. Ví dụ: “Đầu xanh có tội tình gì, má hồng đến quá nửa thì chưa thôi” => Đầu xanh: hình ảnh hoán dụ về những người trẻ tuổi. Má hồng: chỉ những cô gái dễ thương.

2 phương pháp giống nhau ở điểm:

– Cả hai đều là việc thay đổi tên gọi dựa trên sự liên tưởng.

– Cả hai biện pháp đều có tác dụng làm tăng sức hấp dẫn và gợi hình ảnh.

Xem thêm : Profile là gì? Profile cá nhân gồm những gì?

2 phương pháp khác nhau về sự liên tưởng:

– Phép ẩn dụ thường dựa trên mối quan hệ tương tự, có thể là hai sự vật hoặc hiện tượng không liên quan với nhau, nhưng chỉ cần chúng có những điểm tương đồng, ta có thể sử dụng biện pháp ẩn dụ.

– Hoán dụ dựa trên mối liên tưởng gần gũi giữa sự vật, hiện tượng và chúng có quan hệ trực tiếp với nhau.

Ví dụ:

Trong câu hoán dụ: “Áo chàm đưa buổi chia ly”

=> Người Việt Bắc thường mặc áo chàm. Khi sử dụng từ “áo chàm”, sẽ gợi nhớ và gần gũi ngay với người Việt Bắc.

Ẩn dụ trong Viếng lăng Bác:

“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng, thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.”

Trong đoạn trên, tác giả sử dụng biện pháp ẩn dụ qua hình ảnh mặt trời để chỉ Bác Hồ. Cả hai hình ảnh đều có điểm tương đồng là vĩ đại và hùng vĩ.

Hãy xem lại ý nghĩa của ẩn dụ và cách phân biệt ẩn dụ và hoán dụ.

Kết luận

Trên đây là những kiến thức cơ bản về hoán dụ mà chúng ta cần nắm vững. Hy vọng rằng các bạn sẽ áp dụng và sử dụng biện pháp ngôn từ này một cách thành thạo để cải thiện ngôn ngữ trong cuộc sống hàng ngày. Chúng tôi đã truyền đạt các kiến thức này một cách gọn gàng và dễ hiểu nhất. Xin chân thành cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết này.

Nguồn: https://stamboom-boden.com
Danh mục: Là Gì