Bùi Viện (1839 – 1878), được biết đến với hiệu Mạnh Dực, là một nhà cải cách và nhà ngoại giao quan trọng của Việt Nam vào cuối thế kỷ 19. Ông đã phục vụ dưới triều đại nhà Nguyễn.
Thân thế
Bùi Viện sinh năm 1839 tại làng Trình Phố, tổng An Bồi, huyện Trực Định, phủ Kiến Xương, tỉnh Nam Định (nay là Trình Trung, xã An Ninh, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình) trong một gia đình nhà nho. Cha ông là một nhà nho thật giỏi trong việc trồng thuốc.
Bạn đang xem: Nhân Vật Lịch Sử
Đường khoa cử và nhập nhậm quan
Vào năm 1864, Bùi Viện đỗ Tú tài và năm 1868, ông lấy bằng Cử nhân. Em trai của ông, Bùi Phủng, cũng đỗ cử nhân và đã được bổ nhiệm làm án sát Hưng Hóa. Tuy nhiên, Bùi Viện đã thất bại trong hai lần thi hội vào năm 1868 và 1869. Năm 1871, ông được bổ nhiệm để giúp Lê Tuấn, Tham tri Bộ Lễ, trong việc giải quyết cuộc kháng chiến ở miền Bắc. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, ông trở về Huế. Doãn Khuê, Doanh điền sứ Nam Định, đã mời Bùi Viện giúp đỡ trong việc khai hoang và mở rộng kinh tế. Ông cũng đã thành lập cảng biển Hải Phòng, thành lập lực lượng hải quân Tuần dương quân với 200 chiến thuyền và 2.000 quân thủy thiện chiến, và xây dựng hệ thống thương mại ở các tỉnh ven biển Bắc Kỳ.
Đến Mỹ tìm đồng minh và gửi thư giao hiếu
Xem thêm : Dragon Ball: Top 7 nhân vật phản diện siêu ngầu nhưng không được công nhận
Từ cửa biển Thuận An ở kinh đô Huế, Bùi Viện đi thuyền lên Bắc vào tháng 7 năm Quý Dậu (tháng 8 năm 1873) và sau hai tháng đã đến Hương Cảng, nơi lúc đó đang là lãnh thổ của Anh và là trung tâm giao thông nối liền châu Á và phương Tây. Tại đây, Bùi Viện đã thiết lập mối quan hệ với viên lãnh sự Hoa Kỳ là người lai Tàu. Hai bên đã thiết lập giao lưu. Sau khi hiểu ý đồ của Bùi Viện, viên lãnh sự đã viết thư giới thiệu cho một người tại Mỹ, có khả năng giúp ông tiếp cận nguyên thủ của nước này.
Bùi Viện sau đó đã đi qua thành phố Yokohama ở Nhật Bản để đón tàu sang Mỹ, và sau đó đã ở lại đó một năm để tìm kiếm sự hỗ trợ. Cuối cùng, ông đã gặp được Tổng thống Ulysses Grant (1868-1876). Khi đó, Mỹ và Pháp đang trong cuộc chiến ở Mexico, và Mỹ đã thể hiện ý muốn giúp đỡ một quốc gia bị Pháp đe dọa. Tuy nhiên, vì Bùi Viện không mang theo thư uỷ nhiệm, nên hai bên không thể có cam kết chính thức. Do đó, ông quyết định trở về Việt Nam.
Sau khi nhận được thư uỷ nhiệm từ vua Tự Đức, Bùi Viện quyết định lần nữa quay về Mỹ. Năm 1875, ông đã đến Hoa Kỳ. Tuy nhiên, do trong thời gian này Mỹ và Pháp đã chấm dứt mối thù địch, nên Tổng thống Ulysses Grant đã từ chối cam kết giúp Việt Nam chống lại Pháp.
Xem thêm : Tổng hợp hơn 28 bói kiếp sau bạn là ai hay nhất
Sau khi quay trở lại Việt Nam, Bùi Viện vừa mới đặt chân lên bờ thì nhận được tin mẹ qua đời, nên ông đã trở về quê nhà để đau buồn. Ba tháng sau đó, ông được triệu về kinh đô Huế để giữ chức Thương chánh tham biện, sau đó chuyển sang làm Chánh quản đốc nha Tuần hải. Tuy nhiên, không lâu sau đó, Bùi Viện qua đời đột ngột khi mới hơn 40 tuổi.
Đánh giá
Hành trạng và tư tưởng của Bùi Viện thường được so sánh với các sĩ phu cải cách khác như Phạm Phú Thứ, Nguyễn Lộ Trạch và Nguyễn Trường Tộ.
Vua Tự Đức có nhận xét về ông: “Chưa từng có ân nghĩa gì với ngươi, nhưng ngươi đã coi việc nước như việc nhà, không ngại xa xôi lo lắng. Điều này chứng tỏ ông là một nhà tài trí và đầy công lao trong việc xây dựng đất nước“.
Tham khảo
(Nguồn: Wikipedia)
Nguồn: https://stamboom-boden.com
Danh mục: Là Ai
