Khi xem bức hình dưới đây, bạn có thể đoán được địa danh nào được đề cập trong đó không?
Đến Phú Yên, không ai không biết đến Ghềnh Đá Đĩa – một địa danh nổi tiếng. Nó là một món quà thiên nhiên quý giá mà Phú Yên đã được ban tặng để mọi người đến đây đều mong muốn ghé thăm và chiêm ngưỡng.
Bạn đang xem: Đố bạn biết: đâu mới là cách gọi tên Ghềnh Đá Đĩa đúng nhất?
Tuy nhiên, có hai cách ghi tên khác nhau cho cùng một địa danh này. Thậm chí, khi tôi đến Phú Yên, tôi đã nghe nhiều cách gọi khác, ví dụ như Ghềnh Đá Dĩa, Gành Đá Dĩa. Nếu tìm kiếm trên mạng với từ khóa “Ghềnh Đá Đĩa”, bạn cũng sẽ thấy nhiều kết quả khác nhau.
Vì vậy, có tổng cộng bốn cách gọi cho cùng một địa danh: Ghềnh Đá Đĩa, Ghềnh Đá Dĩa, Gành Đá Đĩa, Gành Đá Dĩa.
Sự khác biệt giữa các cách gọi nằm ở cặp từ “ghềnh/gành” và “dĩa/đĩa”. Để giải thích sự khác biệt này cũng sẽ giúp chúng ta tiếp cận với cách gọi chính xác nhất.
Đầu tiên là cặp từ “ghềnh/gành”. Theo từ điển tiếng Việt của Hoàng Phê, “ghềnh” là chỗ hẹp và nông trong lòng sông, có nhiều khối đá nằm chắn ngang làm dòng nước dồn lại và chảy xiết. Ví dụ: Lên thác xuống ghềnh.
Xem thêm : Học bổng JASSO – Tất tần tật những điều cần biết
Hoặc có một cách giải thích ngắn gọn hơn từ trang tratu.soha.vn: “ghềnh” là nhiều khố đá hình lục giác nằm sát nhau như những chồng đĩa lớn, độc đáo.
Trong từ điển, cả hai từ “ghềnh” và “gành” đều được ghi là từ ngữ đồng nghĩa. Điều này cho thấy “ghềnh” là từ thông dụng trong khi “gành” là từ địa phương, cụ thể là từ ngữ ở Nam Bộ.
“Gành” là từ ngữ của Nam Bộ, khi ở Miền Nam thì thay “gành” bằng “ghềnh” không chỉ khi nói mà còn khi đặt tên cho địa danh, ví dụ như Gành Hào (một thị trấn thuộc huyện Đông Hải, tỉnh Bạc Liêu). Bài hát “Đêm Gành Hào nghe điệu hoài lang” của nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển cũng giúp cho người nghe quen với địa danh ở Tây Nam Bộ này. Vì vậy, việc ghi “gành” + “Đá Đĩa” không phù hợp (Phú Yên thuộc Nam Trung Bộ).
Tiếp theo là cặp từ “đĩa/dĩa”. Theo từ điển Hoàng Phê, “đĩa” là đồ dùng hình tròn, miệng rộng, lòng nông dùng để đựng thức ăn.
Tương tự như “ghềnh”, “đĩa” cũng là từ thông dụng. Còn “dĩa”, theo từ điển Hoàng Phê thì đó là từ ngữ của miền Trung.
Thêm nữa, “dĩa” ở miền Bắc lại có nghĩa là “nĩa”, đồ dùng có lá dính, dùng để lấy thức ăn. Ví dụ: Ăn cơm Âu dùng dao, thìa và nĩa (Từ điển tiếng Việt, Hoàng Phê).
Từ đây, chúng ta có thể thấy rằng, trong khi là cùng một địa danh nhưng lại có nhiều cách gọi và các cách gọi này là sự kết hợp của các từ với phạm vi sử dụng khác nhau:
1. Ghềnh Đá Đĩa: “Ghềnh” – từ thông dụng, “Đĩa” – từ thông dụng;
2. Ghềnh Đá Dĩa: “Ghềnh” – từ thông dụng, “Dĩa” – từ ngữ miền Trung;
3. Gành Đá Đĩa: “Gành” – từ ngữ Nam Bộ, “Đĩa” – từ thông dụng;
4. Gành Đá Dĩa: “Gành” – từ ngữ Nam Bộ, “Dĩa” – từ ngữ miền Trung.
Vì vậy, chúng ta có thể xác định rằng cách số (1) là cách gọi chính xác nhất. Sử dụng từ thông dụng trong trường hợp này là cần thiết và hợp lý.
Các cách gọi khác, mặc dù không sai về nghĩa nhưng lại giới hạn về phạm vi sử dụng và có thể dẫn đến hiểu lầm không đáng có.
Nguồn: https://stamboom-boden.com
Danh mục: Là Gì
