Con đường nào dẫn đến thiên đường?
Bài viết bởi Hà Đình Nguyên
Bạn đang xem: Đường nào lên chốn thiên thai?
(TBKTSG Online) – Mọi người đều mơ ước một chốn thiên đường tuyệt đẹp và thăng hoa. Nhưng liệu ai đã biết thiên đường ấy ở đâu, và con đường dẫn lên đó xa hay gần?
Chú Cuội, từ truyện cổ tích sang âm nhạc
Từ tiểu thuyết của Nguyễn Công Hoan đến Chuyện tình Lan và Điệp
Đồi thông hai mộ
Từ truyền thuyết Lưu Bình – Dương Lễ tới ca khúc Quán gấm đầu làng
Bìa bản nhạc do Nhà xuất bản Tinh Hoa (Huế) phát hành.
Lạc hướng và quên đường về
Thiên Đường là tên một ngọn núi thuộc huyện Thiên Đường, tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc). Có truyền thuyết cho rằng, thời Đường, có hai nhà học giả tên Lưu Thần và Nguyễn Triệu vào núi Thiên Đường hái thuốc chữa bệnh vào ngày Đoan Ngọ (mùng 5 tháng 5 âm lịch). Cả hai leo trèo qua đèo và vượt qua suối, bất ngờ gặp một cánh đồng xanh tươi với phong cảnh thơ mộng. Và đột nhiên, hai tiên nữ xinh đẹp xuất hiện để chào đón họ.
Từ đó, Lưu – Nguyễn gặp hai tiên nữ và cùng họ sinh duyên, quên hết cuộc sống thường nhật và xứng đáng với vẻ đẹp của Thiên Đường. Sau nửa năm, hai người nhớ quê nhà nên quyết định về thăm. Tuy nhiên, khi trở về, họ lại ngạc nhiên khi thấy cảnh vật đã thay đổi hoàn toàn. Người dân trong làng hoàn toàn xa lạ, không ai nhận ra hai người nữa.
Họ gặp một người lão tuổi hơn trăm tuổi, lão kể lại rằng, cách đây 400 năm, ông có một ông tổ tám đời tên là Nguyễn Triệu, cùng với bạn Lưu Thần đã vào núi hái thuốc rồi biến mất. Lưu Thần và Nguyễn Triệu mới biết rằng, một ngày trên thiên giới tương đương với một năm ở cõi trần. Vì vậy, họ quyết định trở lại Thiên Đường. Nhưng con đường quen thuộc đã biến mất… Họ trở về quê cũ sau đó, và từ đó, Lưu Thần và Nguyễn Triệu ra đi và không ai gặp lại họ nữa…(Truyện U minh lục – Trung Quốc).
Có một số câu chuyện khác có nội dung tương tự: lạc vào cảnh thiên cổ, cưới tiên nữ làm vợ, sau đó trở lại thế gian đã trôi qua hàng trăm năm. Những câu chuyện này có trong Đào hoa nguyên ký của Đào Tiềm (365 – 427, Trung Quốc), Từ Thức – Giáng Hương (truyện cổ tích Việt Nam)… và cả câu chuyện Thiên Đường Minh Hoàng Du Nguyệt Điện (trong Dị văn lục, Trung Quốc).
Xem thêm : Bảo Trì trong Tiếng Anh là gì: Định Nghĩa, Ví Dụ Anh Việt
Dẫn dắt vào cửa hang tiên
Trước hết, chúng ta không thể không nhắc đến bài thơ Tống biệt của thi sĩ Tản Đà (viết năm 1922), mô tả cuộc chia tay giữa hai tiên nữ với Lưu – Nguyễn được nhạc sĩ Võ Đức Thu phổ nhạc:
Lá đào rơi rắt lối thiên thai Suối tiễn oanh đưa những ngậm ngùi Nửa năm tiên cảnh Một bước trần ai Ước cũ duyên thừa có thế thôi Ðá mòn, rêu nhạt, nước chảy, huê trôi Cái hạc bay lên vút tận trời Trời đất từ nay xa cách mãi Cửa động Ðầu non Ðường lối cũ Nghìn năm thơ thẩn bóng trăng chơi…
Bài thơ ngắn này đã được phổ nhạc theo văn bản ban đầu, và âm nhạc này đã được các ca sĩ Mộc Lan, Thái Thanh, Khánh Ly biểu diễn.
Tuy nhiên, tác phẩm tuyệt vời phải kể đến là Thiên Đường của Văn Cao:
Tiếng ai hát trong chiều reo trên sóng Nhớ Lưu – Nguyễn ngày xưa lạc đến Đào nguyên… Kìa con đường lên thiên, kìa nguồn hương duyên theo tiếng đàn rung lên Phím nhạc lưu luyến, mấy cuộc tình…
Bìa nhạc của Thiên Đường, Văn Cao
Năm 1940, Văn Cao đến Huế, sau đó vào năm sau, chàng trai chưa đầy 20 tuổi đã đi thuyền trên sông Phi Liệt (Hải Phòng) và ấn tượng với cảnh đẹp của cả hai nơi. Do đó, vào năm 1944, Văn Cao đã sáng tác Thiên Đường. Trên bìa bản nhạc do Nhà xuất bản Tinh Hoa (Huế) phát hành, Văn Cao viết: “Ảnh hưởng sông nước của Thiên Đường cổ trong khung cảnh thần diệu của Đường thi với hai câu chuyện Thiên Đường và Đào nguyên. Lòng của con người đã bị lạc cảm xúc…” (Văn Cao tự xưng là “người sông Ngự”).
Thiên Đường của Văn Cao dài gần 100 phần tử với những giai điệu tài tình và lời ca tuyệt diệu. Có thể nói Thiên Đường là một tác phẩm ca nhạc với nhiều cảnh biến đổi tuần tự tương tự một bản giao hưởng hoặc một vở opera.
Người nhạc sĩ Phạm Duy nhận xét: “Nếu hình thức ca khúc trong nhạc mới Việt Nam cho đến năm 1944 vẫn nằm trong khung cảnh một đoạn nhạc được xác định trong một số khuôn nhạc nhất định, với một cách chuyển cung và chuyển điệu cụ thể… thì Thiên Đường của Văn Cao đã vươn lên một đẳng cấp khác, được chia thành nhiều phần, nhiều cảnh, bao gồm đến 94 giai điệu, mang trong mình những giai điệu thần tiên và những lời ca thần diệu…” (tự truyện của Phạm Duy)
Bài thơ Tống biệt của Tản Đà chỉ đưa chúng ta đến lối vào hang động rồi dừng lại ở đó, còn Văn Cao đưa chúng ta vào thiên đường thực sự. Thông qua sự phối hợp với hệ thống cung âm nhạc dân tộc Việt Nam cùng với giai điệu tinh tế, trong sáng và sống động, Văn Cao giới thiệu cho chúng ta một thế giới tuyệt đẹp và rực rỡ:
…Đây là thiên đường chưa từng gặp bướm trần ai Có một mùa đào cả dòng ngày tháng chưa tàn qua lần nữa…
Văn Cao cũng mang niềm vui vào ca từ:
Xem thêm : Khẩu độ là gì? Có ý nghĩa gì trong nhiếp ảnh?
…Ánh trăng thiên đường mơ xanh trong dòng sông trần gian. Tình yêu tiên tiến của em, chúng ta đã mê mải một lần…
Thật kỳ diệu!
Phạm Duy cũng có ca khúc Tiếng sáo thiên đường (phổ thơ Thế Lữ) đầy xuất sắc. Nếu các ca khúc trên có giai điệu buồn của sự chia tay, tiếc nuối, thì Tiếng sáo thiên đường của Phạm Duy lại rộn rã và sống động: “…Tiên nữ, để tóc buông kỹ giữa nguồn, tiếng cây tùng xao lãng, tiếng trên cồn ru… Con đường lên thiên đường, băng qua vài cung nhạc gió, trôi vào giấc mơ quái dị, Nàng Ngọc Chân nhớ nhung, tiếng lòng bay xa…”. Bài hát thường được biểu diễn theo hình thức solo, nhưng khi nghe Lệ Thu – Khánh Ly hát song ca, sẽ cực kỳ hấp dẫn…
Bìa nhạc Tiếng sáo thiên đường.
Nhạc sĩ tài ba Hoàng Nguyên có lẽ đã cảm nhận được sự đẹp của Huế (quê hương ông) cùng với vẻ thơ mộng của Đà Lạt (nơi ông dạy học), và từ đó, ông đã sáng tác ca khúc Đường nào lên thiên đường? – Một câu hỏi, một ước vọng, một cảm xúc, dẫn dắt vào một thế giới hoan lạc, lấp lánh và tuyệt vời:
Anh nắm tay em và hỏi, con đường nào dẫn đến Thiên Đường?
Nơi hoa xuân không bao giờ tàn phai, nơi bướm xuân không bao giờ nhạt màu
Nơi tình xuân không bao giờ mất đi…
Khi nhìn vào đôi mắt đẹp của em, lòng tôi bỗng vui như say
Kìa con đường dẫn lên Thiên Đường, kìa con đường dẫn lên Thiên Đường!
Đó là con đường qua cửa hang tiên
Âm nhạc êm dịu kết hợp với lời thơ say đắm, đưa tâm hồn tôi lạc vào trong tim ai…
Và còn rất nhiều thiên đường, đào nguyên, bồng lai, nghê thường… trong các ca khúc khác nữa!
Nguồn: https://stamboom-boden.com
Danh mục: Là Gì
